شکست بازیگر خواننده ها؛ چند می گیری نخونی؟

به گزارش مشرق ، این روزها برای بیشتر مطرح شدن باید چه کاری انجام داد؟» شاید این سوالی باشد که هنرمندان هر چند وقت یک بار از خودشان می پرسند. سوالی که برای آن می توان جواب های مختلفی پیدا کرد. عده ای به فضای مجازی پناه می برند و می خواهند با استفاده از آن در ذهن مخاطبان تداعی شوند که البته این یک روش کوتاه مدت است و بالاخره تمام می شود. ااما عده دیگر سعی می کنند در حوزه هایی خارج از آنچه که به گوش و چشم مخاطب آشناست فعالیت کنند و سر زبان ها بیفتند.

نزدیک ترین مثالش به هفته گذشته برمی گردد که به فاصله یک روز، دو آهنگ جدید منتشر شد؛ اما این موضوع از آنجایی مورد توجه قرار می گیرد که نام خواننده های این آثار مطرح می شود. اولین آهنگ برای کامران تفتی و دومین اثر برای محمدرضا گلزار است؛ بازیگرانی که در گذشته تجربه خوانندگی و حتی برگزاری کنسرت را هم داشتند.

اشتباه برداشت نشود. هیچ ایرادی ندارد که یک بازیگر بخواهد خواننده هم باشد، یا برعکس یک خواننده بخواهد بازیگری کند. در سالیان اخیر نمونه های زیادی از این قبیل داشتیم؛ مهران مدیری بازیگر و کارگردان سینما و تلویزیون به موسیقی علاقه داشت و حتی کنسرت های زیادی هم برگزار کرد. یا حامد بهداد بازیگر سینما که یکی از اشعار حافظ را خوانده است. محمدرضا هدایتی نمونه دیگری است که بیش از 20 تک آهنگ دارد.

یا مصداق برعکسش فرزاد فرزین، رضا یزدانی، سیروان و زانیار خسروی و امیر مقاره از جمله خوانندگانی اند که به عنوان بازیگر در سریال های نمایش خانگی حضور پیدا کرده اند، اما انتخاب شان همیشه به دلیل هنری که داشتند نبود. ذهن سازندگان، به دنبال فالوورهای این خوانندگان هم می گشت.

اگر بخواهیم نمونه های بیشتری را بگوییم تمامی ندارد؛ اما نتیجه این حضور موفقیت آمیز نبوده است. چرا موفقیت آمیز نبوده است؟ دو دلیل را می توان بیان کرد. اول اینکه این هنرمندان تبحر و تخصص کافی برای فعالیت در حوزه های مختلف را ندارند و باید به این موضوع توجه کنند که قرار نیست اگر شخصی بازیگر خوبی است حتما خواننده خوبی هم باشد. یا اگر فردی خواننده خوبی است بتواند حرفه ای بازیگری کند.

نکته دوم اینکه این افراد فکر می کنند به واسطه محبوبیت شان می توانند هرگونه محتوایی را تولید کنند و مخاطب هم با آغوش باز آن را بپذیرد. فارغ از اینکه توجه کنند مخاطب تا یک جایی محتوای ضعیف را دنبال می کند و از جایی به بعد وقتی می بیند آن هنرمندی که طرفدارش است، برای چشم و گوش مخاطب احترام قائل نیست دیگر دلیلی نمی بیند آن را دنبال کند. اما سوال اینجاست که چرا یک هنرمند وارد چالشی می شود که خودش می داند برنده نمی شود، دوما مورد حمله طرفدارانش هم قرار می گیرد. مثل محمدرضا گلزار که بعد از انتشار آهنگ جدیدش در اینستاگرام به دلیل حجم بالای نظرات منفی کامنت هایش را بست. برای این سوال تنها یک پاسخ وجود دارد آن هم اینکه بعضی از هنرمندان به هر نحوی دنبال مطرح شدنند؛ حتی به غلط.

هنر فدای بازگشت سرمایه؟

تهیه کننده در حوزه موسیقی نقش موثری دارد. برای اینکه یک بازیگر بتواند خوانندگی کند یا یک خواننده بخواهد در فیلم، سریال یا تئاتری بازی کند، تهیه کننده بسیار تأثیرگذار است؛ تهیه کننده ای که باید تصمیم بگیرد بازگشت مالش را انتخاب کند یا تهیه کنندگی یک اثر خوب هنری را. البته به نظر می رسد مدتی است گزینه اول بیشتر مورد توجه قرار گرفته و تهیه کنندگان بیشتر از هرچیزی به بازگشت سرمایه شان فکر می کنند.

مدتی پیش که حضور امیر مقاره در یکی از تئاترها حاشیه هایی ایجاد کرد، تهیه کننده اثر درباره دلیل انتخاب این خواننده به عنوان بازیگر اصلی نمایشش گفت: «اینکه بخواهی یکی از پرطرفدارترین خواننده های نسل جدید را روی صحنه بیاوری، ریسک بزرگی است. من تحقیق زیادی کردم برای اینکه راهی پیدا کنم تا نسل جوان جامعه را به تئاتر دعوت کنم. اگر هزار بیلبورد در سطح شهر برپا می شد و تمام شبکه های اجتماعی و تلویزیونی تبلیغ می کردند، ما نمی توانستیم حتی 20 درصد از مخاطبانی که به دلیل حضور امیر مقاره به سالن آمدند، جذب کنیم.»

این تهیه کننده به صورت مشخص از فروش نمایشش به خاطر حضور امیر مقاره می گوید. به نظر می رسد این همان موضوعی است که در ذهن تهیه کننده محمدرضا گلزار برای آهنگ جدیدش هم بوده است؛ اینکه به واسطه محبوبیت این بازیگر بین نوجوانان و جوانان بتواند بازگشت سرمایه داشته باشد. این بازیگر در توضیحات قطعه جدیدش نام شرکت امید ماندگار را آورده است. این شرکت تیرماه سال 1393 فعالیتش را شروع کرده و آن طور که در صفحه مجازی اش نوشته مراحل اخذ مجوز را برای آثار طی می کند و در مواردی هم تهیه کنندگی را به عهده می گیرد. برای اینکه بدانیم یک اثر چه ویژگی هایی باید داشته باشد تا این شرکت تهیه کنندگی آن را بپذیرد با شماره ای که در صفحه مجازی شان نوشته شده بود تماس گرفتیم. زمانی که صحبت به قطعه «خراب کردی» گلزار رسید، اپراتور جواب داد که درباره چنین آثاری رئیس این شرکت باید صحبت کند. از او خواستم تا ارتباط مان با رئیس این مرکز را برقرار کند اما این اتفاق نیفتاد.

کامران تفتی هم در توضیح اثر جدیدش نام تهیه کننده را نوشته که نشان می دهد یک دندانپزشک است. گویا این دندانپزشک به فعالیت های موسیقی علاقه دارد و براساس شواهد در صفحه اینستاگرامش، این اولین باری است که تهیه کنندگی یک اثر موسیقی را انجام داده است.

توجه بیش از اندازه به «گیشه» روزبه روز آثار هنری را از اصل خود دور می کند و دیگر نمی توان هنر اصیل ایرانی در حوزه های مختلف را پیدا کرد و رفته رفته باعث می شود مردم از فضای فرهنگ و هنر دور شوند و آن را از زندگی شان حذف کنند. گیشه مهم است. بازگشت سرمایه هم مهم است اما تا جایی که نخواهد هنر را قربانی خودش کند.

هنرمندان روی فن پیج ها حساب می کنند یا هنرشان؟

از اواخر دهه 80 بود که پدیده هواداری در فیسبوک شکل گرفت و این روزها در بسترهای مختلف به اوج خودش رسیده است. نوجوانانی که طرفدار دوآتیشه یک بازیگر یا خواننده می شوند و آن هنرمند را الگوی خود می دانند. اما این موضوع زمانی آسیب زا می شود که شدت این هواداری زیاد شده و مخاطب بدون در نظر گرفتن هنر یا ویژگی خاصی از آن شخص کورکورانه از او حمایت می کند و طاقت ندارند کسی آن هنرمند را نقد کند.

برای مثال زمانی که محمدرضا گلزار آهنگ جدیدش را بیرون داد، مورد هجمه های بسیاری از مخاطبان قرار گرفت. اما عده ای به سرعت وارد عمل شدند و او را مرد همه فن حرف این روزها خواندند که دیگران طاقت پیشرفتش را ندارند. یا زمانی که ویدئویی از بازی ضعیف امیر مقاره در یک تئاتر بیرون آمد، طرفدارانش مانند یک ارتش با یک متن مشترک این ویدئو را پست کردند و از او تعریف و تمجید کردند. آنها حتی به افرادی که نقد داشتند پرخاش می کردند و از آنها می خواستند تا نقدهایشان را از صفحات مجازی شان پاک کنند.

به نظر می رسد این طرفداری های کورکورانه که بیشتر مختص نوجوانانی است که هنوز هیجانات شان قابل کنترل نیست زمینه ای را فراهم کرده تا قدرت ریسک کردن هنرمندان بالا برود و در عرصه های مختلف هنری ظاهر شوند بی آنکه نگرانی بابت قضاوت ها داشته باشند. درواقع این هنرمندان بیش از آنکه روی هنر و تخصص خودشان حساب کنند روی طرفداران کم سن وسال شان حساب می کنند و مطمئن هم هستند که ضرری شامل حال شان نمی شود.

البته این موضوع را از زاویه دیگری هم می توان دید. آن هم اینکه شخص هنرمند بدون در نظر گرفتن طرفدارانش، دلش بخواهد در حوزه ای متفاوت فعالیت کند. برای مثال محمدرضا گلزار که پیش تر درباره آهنگ جدیدش صحبت کردیم، در ابتدای شروع فعالیت هنری اش عضو یک گروه موسیقی بوده، او سپس سراغ بازی در سینما می آید و بعد از آن تصمیم می گیرد مجری بودن را هم تجربه کند. در میان اینها او همچنان به خوانندگی هم توجه دارد. البته حضور گلزار فقط به حوزه های فرهنگ و هنر خلاصه نمی‏شود و مدتی پیش بود که اعلام شد او به عنوان هیئت رئیسه انجمن پدل (تنیس) منصوب شده است. درواقع هنرمندانی مثل گلزار تلاش می کنند تا با حضور در رشته های مختلف همچنان روی زبان ها باشند و در ذهن مخاطب به فراموشی سپرده نشوند.

این درحالی است که عده دیگری از هنرمندان چنین طرز فکری را اشتباه می دانند و معتقدند برای ماندگاری در ذهن مخاطب باید یک رشته را به صورت تخصصی کار کرد. سالار عقیلی نمونه این افراد است که می گوید: «کار درستی نیست که یک خواننده بازیگر شود یا یک بازیگر خواننده شود. به نظرم آن هنرمند ماندگار نیست و مردم نمی دانند به او به عنوان بازیگر نگاه کنند یا خواننده و در برزخ می مانند.»

شاهین فرهت، آهنگساز و استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران هم درباره علل گرایش بازیگران به خوانندگی می گوید: «این افراد به چند دلیل به سمت این هنر گرایش پیدا می کنند؛ یا به دلیل علاقه به موسیقی یا به دلیل علاقه به شهرت. به طور کلی اگر از جنبه درست و منطقی به این موضوع نگاه کنیم، متوجه می شویم این افراد از جنبه مادی به این موضوع نگاه می کنند و علاقه در درجه دوم قرار دارد. این افراد فکر می کنند چون در عرصه بازیگری موفق بوده اند، می توانند در موسیقی و خوانندگی هم موفق باشند و این بزرگ ترین اشتباه آنهاست؛ زیرا هرکسی را برای کاری ساخته اند. در طول تاریخ هنرمندان بسیاری بودند که موسیقیدان های خوبی شده اند، اما در این دوره این اتفاق کمتر پیش می آید؛ زیرا موسیقی جنبه تجاری پیدا کرده است. به نظر من هرکس باید در حوزه کاری خود فعالیت کند؛ زیرا هر انسانی باید یک راه را ادامه دهد تا بتواند در کار خودش پیشرفت کند.»

ماجرای خوانندگی بازیگران در آن سوی مرزها

موضوع فعالیت هنرمندان در حوزه های مختلف هنری تنها به ایران برنمی گردد و در کشورهای دیگر هم این رویه وجود دارد. بازیگرانی که خوانندگی یا نوازندگی می کنند یا خوانندگانی که وارد عرصه بازیگری می شوند. برای مثال سلنا گومز اولین فعالیت هنری اش را با یک سریال تلویزیونی شروع کرد و رفته رفته به سمت خوانندگی رفت و در این زمینه فعالیت کرد و به شهرت رسید. جیدا پینکت اسمیت، بازیگر انگلیسی که یک گروه موسیقی داشته و خود خواننده اصلی آن بوده و آلبوم های مختلفی را بیرون داده است یکی دیگر از این نمونه هاست.

کیانو ریوز، بازیگر کانادایی که علاوه بر بازیگری، نوازندگی و در بعضی مواقع خوانندگی هم می کند. تعداد این افراد زیاد است اما نکته ای که درباره آنها وجود دارد این است که آنها به صورت تخصصی در یک حوزه فعالیت می کنند و آن هنر دیگری را که دوست دارند در قالب ویدئو در صفحه مجازی شان بارگذاری می کنند و اینگونه با مخاطبان شان ارتباط می گیرند. برای مثال جیسون موموآ، بازیگر آمریکایی که بیشتر با بازی در نقش آکوامن شناخته می شود، خارج از دنیای بازیگری، یک موسیقیدان است و گیتار می نوازد و ویدئوهایش را در صفحه یوتیوبش برای مخاطبان می گذارد. جانی دپ یکی دیگر از این افراد است که به واسطه بازیگری اش بیشتر شناخته می شود اما با گشتی در یوتیوب می توان فیلم های نوازندگی و خوانندگی او را مشاهده کرد.